Kategorija Vremeplov

Radoje Dedinac, 1901. godine

Savska varoš nije dakle bila „u šancu“, nego je počinjala od šanca i Savske kapije, pa se pružala dalje oko takozvanog Limana, tj. tadašnjeg pristaništa na Savi. Limanom se zvao deo savske obale više sadašnjeg parobrodnog pristaništa na Savi, prema trgovačkim magacinima. Savska je varoš bila ograničena samo na uzani prostor između Save i strmog nagiba beogradskog povijarca. Zato je i bila mala: imala je samo jednu glavnu (sadašnju Savsku ulicu) i nekoliko kratkih sporednih ulica. U savskoj varoši su od Limana pa sve do Sava – kapije bile sve same magaze (solare). Blizu Sava – kapije bio je veliki Nonin han, zatim nešto kuća i nekoliko kafanica. Savska se varoš završavala kod sadašnje Male pijace, pred kafanom Bosnom. Dalje je nastajala Savamala.

Radoje Dedinac, 1901. godine

U ono vreme je Beograd imao varoš i mahale (mâle, tj. podgrađa).

Gornji deo varoši, kao glavni deo Beograda, bio je između sadašnje tvrđave („grada“ beogradskog) i jednog širokog i dubokog šanca. Taj je šanac počinjao od današnjeg parobrodnog pristaništa na Savi, peo se u pravcu sadašnjih velikih stepenica savskih na beogradski povijarac, pa išao sve ivicom toga povijarca, sadašnjim Kosančićevim Vencem, i zatim dalje skretao Topličinim Vencem ka Pozorištu. Odatle se spuštao naniže ka Dunavu. U ravnici dunavskoj išao je krivudajući u pravcu ka tvrđavi i to onom stranom sadašnje Dušanove ulice, koja je prema Dunavu, a završavao se na samom Dunavu pod tvrđavom.

Svetozar Ćorović

Na velikoj siniji, kao vosak žuti se pečena veselica. Više nje lebdi lak, providan dim i razlijeva se vrlo prijatan miris. Domaćin, Mitar Gluhać, opijen tim mirisom, ščepa veliki nož, zabode ga veselici pokraj desnoga pleća, i lijepo otkide čitavo pleće, pa raskoračivši se nad sinijom, poče s njega rezati ono meso. Pri rezanju, dva tri zalogaja strpa u usta, a sve ostalo ostavi na činiju, pred sobom, zadržavši samo golu kost – plećku.