Crkva ukrašena kuršumima

U crkvi Ružici na Kalemegdanu, najstarijoj u Beogradu, po mnogo čemu izuzetnoj, svrstanoj čak i u deset najinteresantnijih u svetu, nalazi se i raritet koji se ne može videti ni u jednom pravoslavnom hramu. Mnogo toga je naime, urađeno od oružja, a ukrasi na lusterima su, ništa drugo do – pravi kuršumi. Lusteri, držači za sveće, vaze za cveće i ikona nad portom napravljeni su od praznih čaura, delova mačeva i topova.

Iako spada u jednu od najposećenijih u gradu, kroz koju prođe na stotine posetilaca mesečno, što vernika, što turista, retko ko obrati pažnju na ove detalje. A oni su tu već više od 80 godina.

Najstarija crkva u Beogradu, Ružica na Kalemegdanu. Luster urađen od čaura, mačeva i delova topovske municije

Smatra se da je crkva postojala na istom mestu, u okviru tvrđave, ispod Zindan – kapije, još u 15. veku, za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića i da je tada bila deo manastirskog kompleksa.

1. Jedna je od najposećenijih crkava u gradu, kroz koju prođe na stotine posetilaca mesečno, što vernika, što turista, retko ko obrati pažnju na ove detalje, a oni su tu već više od 80 godina

2.Ikona na bočnom zidu crkve

Prvobitna crkva je tokom turskih osvajanja (1521. godine) porušena, a na njenom mestu je odmah posle oslobađanja od Turaka (1867. god), sagrađena nova, posvećena prazniku rođenja Presvete Bogorodice. Prema dokumentima, svega pet dana po oslobađanju grada formiran je Odbor za obnovu Ružice, crkva je podignuta za samo deset meseci, osveštana je i u njoj su počela bogosluženja. Jedno vreme, tokom 18. veka, služila je kao barutana, potom je stradala u požaru, a u 19. veku postala je vojna crkva, gde su služili vojni sveštenici Beogradskog garnizona kopnene vojske i mornarice.

Ikona iznad porte i statue vojnika takođe su urađeni od “ratnog materijala”

Tokom Prvog svetskog rata gotovo je skroz porušena. Zahvaljujući Društvu beogradskih gospođa i prilozima koji su sakupljeni, 1918. je obnovljena, a 1925. godine, zahvaljujući kralju Aleksandru Karađorđeviću, završeno je uređenje crkve. Tada je Vojno – tehnički zavod iz Kragujevca od nemačke i austrijske municije i oružja zaostalog od borbi za odbranu Beograda uradio dve statue koje stoje ispred ulaza u crkvu (jedna predstavlja kopljanika cara Dušana, a druga pešadinca iz Balkanskih ratova), polijeleje, držače za sveće i vaze za cveće. Sve od ratnog materijala!

U crkvi se, inače, mogu videti i dve ikone iz logora Nandor u Africi koje su izradili srpski vojnici koji su tamo bili na oporavku.

Pešadinac iz Balkanskih ratova i kopljanik cara Dušana

Crkva Ružica, stavljena pod zaštitu države 1965. godine, čuva predanje vojničkog hrama i na praznik Sretenje Gospodnje (15. februar) služi se parastos svim vojvodama, četnicima i vojnicima oslobodilačkih ratova Srbije od 1878 – 1918. godine kada se pročita oko 3.000 imena izginulih vojnika.

Olivera Radaković

Ikona čuvala vojnike

Iz jednog pisma mitropolita Teofana ruskom velikom knezu Vasiliju 1509. godine saznaje se da je pored ostalih relikvija ovde čuvana i čudotvorna ikona Bogorodice Beogradske (prema legendi je radio Sveti Luka). Bila je načinjena od plemenitih metala – zlata i srebra i nošena je tokom vojnih pohoda. Njoj se gubi svaki trag 1953. godine, posle požara u beogradskom predgrađu Carigrada (Istambulu), gde je odneta za vreme Turaka i čuvana.

Franja zvoni nad Beogradom

Interesantna priča vezana je i za zvona na crkvi Ružici. Naime, u blizini mesta gde je danas Spomenik zahvalnosti Francuskoj, nalazio se spomenik Karađorđu, rad vajara Paška Vučetića, koji je otkriven 1913. godine. Taj spomenik su srušili Austrougari 1916, i u poslednjoj godini Prvog svetskog rata tu postavili skulpturu Franje Josifa, koja je bila izrađena u Beču. Kada su Srbi ponovo osvojili Beograd, Franju su pretopili i izlili zvona za crkvu.

Kapela Svete Petke

Kapela Svete Petke podiguta je u periodu kada, na molbu kneginje Milice Sultanu da ih preuzme, mošti ove svetiteljke dolaze u Beograd. Deo moštiju biva smešten 1417. godine u kapelu koju je podigao neki beogradski velikodostojnik u Donjem gradu. Nakon konačnog turskog osvajanja Beograda 1521. godine, mošti zajedno sa velikim delom stanovništva odlaze u Carigrad gde počivaju do 1641. godine kada ih otkupljuje moldavski vojvoda i prenosi u grad Jaši. Crkva Ružica čuva jednu časticu moštiju Sv. Petke. Današnja kapela izgrađena je na dan Sv. Petke 1937. godine. (opširnije na sajtu: www.pravoslavlje. rs)